Hagen en heggen

Wij hebben een meidoornhaag en een gemengde heg rondom de moestuin van de Biologische Moestuin Vereniging Hengelo.
Hagen en heggen zijn aangelegde en beheerde randbeplantingen, zij vormen een aparte groep van moestuinplanten.
Het onderscheid tussen haag en heg is volgens Wikipedia:

• Een haag is een dichte rij struiken die men ongeveer eenmaal per jaar of vaker snoeit. Hagen bestaan meestal uit één soort plant. Hagen die meermaals per jaar gesnoeid worden, komen niet of verminderd tot bloei en dragen bijgevolg geen of weinig vruchten;
• Een heg is een dichte rij struiken. Die struiken mogen vrij uitgroeien en die snoeit men hooguit een keer in de twee jaar of nog minder vaak. Heggen bestaan meestal uit meerdere soorten planten. Een heg oogt daarom wilder, groeit meer in de hoogte op en in de breedte uit. Een heg kan daarom meer bloemen en vruchten dragen. De natuurwaarde van heggen is daarom vaak groter dan die van hagen.

In de praktijk gebruikt men beide termen toch vaak door elkaar en als synoniem. Rond onze moestuin hebben wij zowel een haag als een heg:

• in 2014 is een meidoornhaag langs de zuidkant en de korte zijkanten van het tuincomplex aangeplant, en
• in 2017 is een gemengde heg langs de noordkant aangeplant.

↑ Top

---

Onze meidoornhaag

Bij de aanleg van het moestuincomplex in 2014 heeft de gemeente Hengelo een dubbele meidoornhaag aangelegd. Deze haag is alleen aan de zuidkant en de beide korte kanten van het complex aangelegd. Deze meidoornhaag mag niet hoger groeien dan 1,5 m, dat is net zo hoog als het raster om de moestuinen. De gemeente heeft deze haag zo aangelegd om het tuincomplex enigszins aan het oog te onttrekken van omwonenden. Maar een doorlaatbare lage haag langs de zuidkant is ook goed voor de moestuin. Zo een haag laat de warmere wind en de zon binnen en breekt en verzwakt te hevige wind. Een haag die een tuin zo afsluit is daarbij ook goed voor een verhoging van de temperatuur in die tuin. Zo beschut deze meidoornhaag de groenten in onze voedseltuin.

Een mooie combinatie voor een gemengde haag zou zijn geweest de combinatie meidoorn – haagbeuk. Deze combinatie leidt tot een  mooi en natuurvriendelijk resultaat. Maar helaas is daar niet voor gekozen.

Lees verder onder de foto.

Foto’s: door Rasbak op de Nederlandstalige Wikipedia, CC BY-SA 3.0, Link, Link.

↑ Top

Meidoorn als groente

Een vergeten groente die nog níet is herontdekt, is de meidoorn. Op internet zijn vermeldingen te vinden van de eetbaarheid van het jonge blad en de bessen. Het jonge blad zou een lichte nootachtige smaak hebben. Het zou rauw toepasbaar zijn in salades. Ook de bessen zouden eetbaar zijn, volgens sommigen zijn ze zelfs lekker zoet.
Misschien dat mensen die dat schrijven beschikking hebben over andere variëteiten van meidoorn. En het is goed om te weten, in het geval er hongersnood uitbreekt, dat het jonge blad en de bessen van meidoorn eetbaar zijn. Maar tot die tijd aanbreekt is mijn advies toch om het snoeisel met de jonge blaadjes op de composthoop te gooien en om de bessen voor de vogels te laten hangen.

↑ Top

Het snoeien van de meidoornhaag

Het Tuinreglement bepaalt dat: “De leden zijn verplicht de aan hun tuinen grenzende paden (en heggen) te onderhouden.” Onze meidoornhaag moeten wij twee maal per jaar snoeien:

• Tussen half mei (als de kans op nachtvorst voorbij is) en voor 21 juni (de langste dag). De haag krijgt dan weer een nieuwe groei-impuls.
• Aan het eind van de zomer in september.

Door de haag tweemaal per jaar te snoeien blijft het een strakke haag. Zo een strakke haag geeft windbescherming maar heeft relatief weinig schaduwwerking. Nadeel is dat aan de meidoornhaag daardoor weinig bloemen en bessen groeien voor de insecten en vogels. Maar wel vinden zij dekking in de haag.

Omdat meidoorn bloeit op éénjarig hout kan je ervoor kiezen om bepaalde stukken in je haag een jaar te laten doorgroeien. Dit betekent dus: níet snoeien in september. Het daaropvolgende jaar zal je haag prachtige witte bloemen dragen. De éénjarige scheuten van meidoorn zijn nog vrij flexibel en laten zich dus nog gemakkelijk inkorten. Een wat verouderde meidoornhaag laat zich ook zonder problemen sterk terugzetten tot kleinere afmetingen.

Voor- en nadelen van haag en heg

Bij een moestuin hebben heggen en hagen zowel voor- als nadelen.
Mogelijke nadeel is dat er sprake kan zijn van opbrengstderving door:

• schaduwwerking;
• wortelconcurrentie;
• extra werk: snoeien. Het onderhoud van de haag en heg langs de voedseltuin hoort bij de gezamenlijke werkzaamheden voor alle leden. Maar het onderhoud van haag en heg langs een privé kavel is voor de tuinier op die kavel.

Mogelijke voordelen zijn:

• vanuit haag en heg vinden allerlei roofinsecten hun weg naar de gewassen in de moestuin. Die kunnen zo een bijdrage leveren aan de biologische bestrijding;
• veel dieren als vogels, zoogdieren en insecten profiteren er van (nest-, schuil- en voedselgelegenheid, mogelijkheid voor overwintering en verbindingsroute);
• visueel aantrekkelijk landschap;
• beschutting tegen wind en inkijk;
• inbraakwerend.

↑ Top

Vragen of opmerkingen over deze pagina?
Neem dan contact met ons op.